NBA liga, najjača košarkaška liga na svijetu, mjesto je gdje, do ne tako davno, evropski košarkaši nisu bili prepoznati kao dovoljno kvalitetni za najviši nivo. Naime, socijalističke zemlje Istočne Evrope, prvenstveno Jugoslavija i Litvanija kao dio SSSR-a, koje su uz SAD bile najveći rasadnici košarkaškog talenta nisu dozvoljavale svojim državljanima da se oprobaju protiv najvećih svjetskih zvijezda. Uz to NBA nije bila onakva kakvu je danas znamo sve do sredine 80-ih godina prošlog vijeka, kada kreće njena ogromna popularizacija i komercijalizacija. Do zaokreta dolaz pred kraj Hladnog rata, a najviše zbog zlata Sovjetskog saveza na Olimpijskim igrama 1988. godine, kada su otvorena vrata lige najboljim evropskim košarkašima.
Sledećih godina počinje takozvani „prvi talas“ košarkaša iz Evrope, u NBA stižu Dino Rađa, Žarko Paspalj, Arvidas Sabonis, Šarunas Marčulionis i drugi, predvođeni Draženom Petrovićem, tada jednim od najboljih košarkaša u Evropi, i Vladetom Divcem, jednim od najtalentovanijih. Oni su pokazali put novim generacijama kao i upravljačkim strukturama klubova u NBA, da uprkos jezičkoj barijeri, kulturnom šoku, kao i daljini porodice i zemlje, mogu da doprinesu kvalitetu košarke i da se takmiče sa najboljima. Sledećih 10 godina Evropa je davala NBA ligi svoje najbolje. Peđa Stojaković, Toni Kukoč, Dirk Novicki, Toni Parker, PauGasol osvajali su kao ključni djelovi svojih ekipa, kako individualne nagrade tako i onu najbitniju, titulu šampiona. Ova grupa je utabala stazu današnjim zvijezdama i umnogome im olakšala dolazak, jer su razbili američki stereotipe da su Evropljani fizički nedorasli najvišem nivou i nedovoljno atraktivni. U NBA je na prelazu u novi milenijum igralo 30 košarkaša koji nisu Amerikanci, danas gledamo 110 košarkaša iz preko 40 zemalja. Gledamo Nikolu Jokića kako dominira pod obručima, zabavlja gledaoce spektakularnim asistencijama i bori se za titulu najboljeg košarkaša (MVP), Luku Dončića kako oduševljava, uz statistiku bolju od legendi sporta sa svoje 22 godine, Nikolu Vučevića kako obara rekorde koje su postavili Šakil O’Nil i Dvajt Hauard, i kako učestvuju na smotri najvećih zvijezda, popularnom All-Staru.
Kroz 30 godina, od reputacije osrednjih košarkaša, koji su za sporedne uloge, došli smo do najvećih zvijezda i nosilaca svojih ekipa, koji obaraju rekorde, uz nove nade kojih je sve više i koje imaju gotovo savršene uzore na koje mogu da se ugledaju.
Piše : Danilo Vukčević